Het maken van de Harp Songs
10 maart 2023
De Nederlandse harpiste Rosa Spier
7 april 2023
De internationaal bekende en beroemde harpiste Phia Berghout werd geboren op 14 december 1909 onder de naam Sophia Rosa Berghout.
Ze kwam uit een muzikale familie waarbij haar vader en broers viool, altviool en cello speelden. Haar moeder begeleidde hen op de piano.
Jeugd en opleiding:
Zelf begon ze met 5 jaar met pianoles en een jaar later met vioolles.
Haar grote droom, de harp, mocht zij na het behalen van haar eindexamen gymnasium echt gaan leren spelen.
Ze kwam terecht op het conservatorium van Den Haag bij de legendarisch harpiste Rosa Spier.
Ze studeerde met glans af en kwam al snel als tweede harpiste naast Rosa Spier in het Concertgebouworkest te spelen, ze was toen nog maar 22 jaar.
Carrière:
Bij het concertgebouworkest kwamen veel grote musici voorbij en ze leerde veel van de verschillende dirigenten van het orkest, zoals Willem Mengelberg en Eduard van Beinum.
Anderhalf jaar na haar start bij het orkest trouwde ze met de pianist en tweede dirigent Johannes den Hertog.
15 Jaar later, in 1946, strandde haar huwelijk en trad ze weer op onder de naam Phia Berghout en niet meer onder Phia den Hertog-Berghout. Helaas hadden zij geen kinderen gekregen.
Na de Tweede Wereldoorlog keerde Rosa Spier niet terug bij het concertgebouworkest en werd Phia daar tussen 1945 en 1966 soloharpiste.
Rosa Spier was joods en werd tijden de tweede wereldoorlog door de Duitsers naar Theresienstadt gedeporteerd. Zij verkoos na de oorlog het nieuwe Radio Filharmonisch orkest boven het concertgebouworkest.
Phia nam toen ook de lespraktijk van Rosa Spier over.
Queekhoven en Phia Berghout:
Zo had de beroemde harpiste Phia Berghout met de dirigent Eduard van Beinum een speciale band, dat later een relatie werd. Ze wilden beiden de positie van jonge musici verbeteren en een internationale ontmoetingsplaats voor hen creëren.
Op 16 november 1960 (een jaar na de plotselinge dood van van Beinum) richtte Phia Berghout de Eduard van Beinum Stichting op. Met als doel de artistieke en maatschappelijke belangen van kunstenaars te bevorderen. Ook wilde ze , gesteund door Rosa Spier, met internationale harp weken meer belangstelling voor de harp werven.
In datzelfde jaar kreeg Phia een aanstelling als docente aan het Conservatorium van Maastricht.
Ze verhuisde naar Maastricht waar ze tot 1978 aan het conservatorium van Maastricht les gaf.
Een jaar later, in 1961, besloot ze het concertgebouworkest te verlaten. En in 1962 kocht de Eduard van Beinum Stichting de buitenplaats Queekhoven in Breukelen. In 1963 kon dit als plek van ontmoeting en studie gebruikt worden.
Zelf ging Phia in de tuinmanswoning wonen die ze “Harp Diem” doopte.
Door haar grote inzet kreeg Queekhoven een grote internationale uitstraling. Duizenden musici, gastdocenten en cursisten uit de hele wereld vonden er in de loop der jaren tijdelijke huisvesting. Er werden cursussen, studiedagen, workshops, masterclasses en concerten georganiseerd.
Harpcomposities:
Door het geven van opdrachten voor het componeren van harpconcerten, harpsolowerken en kamermuziek aan toonaangevende Nederlandse componisten zoals Lex van Delden, Marius Flothuis en Henk Badings, heeft zij bijgedragen aan de ontwikkeling van het harprepertoire.
Enkele bekende titels hiervan zijn:
Marius Flothuis – Pour le tombeau d’Orphee 1950
Marius Flothuis en Lex van Delden – Kleine suite voor 12 harpen 1951
Toen ze 65 jaar werd, in 1974, vond ze het tijd worden dat een jongere generatie de leiding over Queekhoven kreeg. Helaas veranderde de nieuwe leiding de koers en kwam het einde van het centrum in zicht.
Harpweken en Phia Berghout:
In 1975 organiseerde Phia voor het eerst de Internationale Harpweek in Limburg, die tot die tijd op Queekhoven in Breukelen plaatsvonden.
Ze stond aan de wieg van het World Harp Congress in 1981 en was jurylid bij internationale concoursen.
In 1986 verhuisde ze naar Doorn, waar ze in Park Boswijk ging wonen en samen met mede bewoners culturele avonden organiseerde.
Ze overleed op 22 maart 1993, 83 jaar oud en werd in Bilthoven begraven.
Haar Wurlitzer harp (die ze van Rosa Spier had geërfd) , liet ze na aan de Muiderkring waar ze lid van was. Sindsdien wordt de harp in bruikleen gegeven aan harpisten die lid zijn van de Muiderkring.
Zelf heb ik meerdere malen mee mogen doen aan de Harp-weekenden in Queekhoven en de Harpweek in Maastricht. De afbeeldingen die in dit blog staan zijn afkomstig uit mijn eigen plakboek.
De servet is uit 1981 en de tekst op de afbeelding hiernaast is van het afscheidslied na een geslaagde Harpweek uit 1980.
Wil jij na het lezen van dit blog ook gaan beginnen met het leren bespelen van dit magische instrument?
Vraag dan hieronder meteen het GRATIS eBook Welke harp? aan. Na het lezen van dit ebook weet jij welke harp voor jou het beste is en kun je van start met je reis door de harp wereld.
Had jij al eens gehoord van de Harpiste Phia Berghout?
