Is de metronoom jouw studievriend
19 januari 2017
Wil je een harp kopen of een harp huren?
1 maart 2017
Weet jij al hoe het precies zit met de kruisen en mollen?
Als je vooraan de notenbalk 2 kruisen ziet staan, weet je dan meteen om welke twee noten het gaat? En wat je er mee moet doen? Of moet je dit dan eerst uitrekenen voordat je kunt zeggen: “dit zijn de Fis en de Cis” ?
Dit artikel kan je helpen om feilloos de volgorde van de kruisen en mollen te onthouden. Er is namelijk een vaste volgorde en deze is altijd hetzelfde of je nou viool of harp speelt. Of dat je in Nederland of Mexico woont. Dus als je deze volgorde weet en kunt onthouden hoef je nooit meer bij een nieuw stuk eerst te gaan uitrekenen om welke voortekens het gaat.
Wil je eerst graag weten wat kruizen en mollen precies zijn, lees dan: Weet jij hoe het zit met de kruizen en mollen?
Kruisen en mollen in de juiste volgorde:
De volgorde van de kruisen is: Fis – Cis – Gis – Dis – Ais – Eis – Bis
De volgorde van de mollen is: Bes – Es – As – Des – Ges – Ces – Fes
Als je goed kijkt zie je dat de eerste van de kruisen, hetzelfde is als de laatste van de mollen en omgekeerd.
Als er vooraan de notenbalk 1 kruis staat is dit altijd voor de F die een Fis wordt. Het kan nooit voor de C of de G zijn.
Zo ook bij de mollen, 1 mol is altijd voor de B die een Bes wordt. Het kan nooit voor de A of de D zijn.
Natuurlijk kan het wel voorkomen dat er vooraan de notenbalk 1 kruis staat (de Fis) en dat er verderop in het stuk een Gis of een Dis gespeeld moet worden. Op de plek waar deze Gis of Dis gespeeld moet worden staat dan in die maat voor de betreffende noot een kruis. Dit kruis geldt dan alleen in deze maat en op deze hoogte.
Dit noemen we een toevallig voorteken. De voortekens die vooraan de notenbalk staan noemen we de vaste voortekens, en deze gelden voor het hele stuk en voor iedere hoogte.
Als je interesse hebt in de basis muziektheorie waarin o.a. ook deze voortekens worden besproken is de cursus “Muziektheorie” vast iets voor jou.
Mijn truc om de volgorde van de kruisen en mollen te onthouden:
Eerst bij de kruisen:
Je kunt natuurlijk deze rijtjes met kruisen en mollen uit je hoofd leren. Maar er is ook een trucje voor om ze te onthouden.
Hiervoor gebruik je de zwarte toetsen van de piano die helpen je daar goed bij. Als je geen piano of keyboard in de buurt hebt maar alleen je harp dan hoop ik dat het onderstaande plaatje het ook voor je duidelijk maakt.
Omdat de kruis een noot een halve toon verhoogt begin je met de volgorde van de kruisen bij de onderste toets. Zodat je kunt verhogen van het blokje van 3 zwarte toetsen, dit is de Fis. Daarna ga je naar de onderste toets van het blokje van 2 zwarte toetsen, dit is de Cis.
Vervolgens ga je naar de zwarte toets die 1 toets hoger ligt als de Fis en je komt bij de Gis. Dan 1 toets hoger als de Cis, dit is de Dis en tot slot 1 toets hoger als de Gis, de Ais.
Zo heb je met behulp van de zwarte toetsen van de piano de volgorde van de eerste 5 kruisen gevonden.
Fis – Cis – Gis – Dis – Ais
Nu bij de mollen:
Dit trucje gaat bij de mollen precies andersom. De mol verlaagt de noot met een halve toon, dus beginnen we bovenaan. Bij het blokje van 3 zwarte toetsen zodat we kunnen verlagen, dit is de Bes. Dan naar de bovenste toets van de 2 zwarte toetsen, de Es.
Vervolgens de zwarte toets onder de Bes, dit is de As. Dan de zwarte toets onder de Es, de Des. En tenslotte de zwarte toets onder de As, de Ges.
Zo heb je met behulp van de zwarte toetsen de volgorde van de eerste 5 mollen gevonden.
Bes – Es – As – Des – Ges
Dit was mijn trucje voor de volgorde van de kruisen en de mollen, volgens mij kun je je nu nooit meer hiermee vergissen.
Ik ben benieuwd of je het een bruikbare tip vond of dat jijzelf misschien een andere manier weet om goed de volgorde van de voortekens te onthouden.
Graag lees ik je reactie hieronder.
12 Comments
Ja heel bruikbaar, ik speelde in mijn jeugd piano, ben nu weer begonnen, ik was de volgorde van de kruisen en mollen vergeten. Ik heb een elektronische piano een Yamaha en een studieboek met 50 mooie pianostukken, die kan ik eerst beluisteren, dat helpt. Maar sommige akkoorden zijn heel groot, die kan ik niet in een keer doen.
Beste Eleonore,
Dank je wel voor je reactie. Zo zie je maar weer dit artikel over de kruisen en de mollen is voor ieder instrument geschikt.
Het artikel is geschreven op harplessenonline en jij speelt heerlijk op een elektronische piano.
Kruisen en mollen verhogen en verlagen de noten en dat is voor ieder instrument hetzelfde.
Ik ben blij dat het artikel je geholpen heeft om de volgorde van de kruisen en mollen te onthouden. Het is altijd handig om een ezelsbruggetje te hebben.
Ik wens je heel veel succes met de mooie pianostukken en geniet van het pianospelen.
Vriendelijke groeten,
Tanya
Hoi Tanya,
Ik doe zelf dat ik bij de F begin en alles wat een kruis kan krijgen krijgt het.
Dus F wordt een Fis
Dan naar C, wordt Cis
Dan terug naar de F maar een naar rechts, G wordt Gis
Eentje rechts van C, dus D wordt Dis
Weer terug naar rechts van G, A wordt Ais
Dan naar E, maar “Eis” is een F, dus je begint gewoon weer bij F.
En Bis is een C, dus dat klopt ook weer gewoon met het riedeltje. 🙂
Dit werkt beter voor mij omdat het gewoon heen en weer springt op een andere manier. Wat voor de een werkt… 😉
Groetjes,
Florian
Beste Florian,
Dank je wel voor je reactie en jouw andere kijk op het goed kunnen onthouden van de volgorde van de kruisen en mollen.
Super als dit voor jou goed werkt en misschien zijn er nog wel meer lezers die het zo doen of makkelijker vinden.
Succes met muziek maken.
Groetjes,
Tanya
Voor de mollen gebruik ik het ezelsbruggetje:
Flinke Boeren Eten Alle Dagen Gort.
F Bes Es Ab Des Ges
Voor de kruisen ken ik geen ezelsbruggetje.
Groeten,
Arjan
Beste Arjan,
Dank je voor je reactie. Ook dat is een goed idee, als je dat zinnetje eenmaal in je hoofd hebt weet je altijd de juiste volgorde.
Voor de volgorde van de kruisen kun je vast ook wel zo’n zinnetje bedenken, maar misschien speel jij meer met de mollen en zijn dat voor jou mooie toonsoorten.
Succes en geniet van het muziek maken.
Groetjes,
Tanya
Ik gebruik als ezelsbruggetje de volgende twee zinnen:
Bijna Elke aap draagt graag cola flesjes (mollen)
Flinke Chinezen Gaan Dagen Achter Elkaar Boksen (Kruizen)
Groetjes
Dick
Dank je wel Dick voor je reactie.
Leuk om weer een ander ezelsbruggetje te lezen zo heeft ieder zijn eigen manier.
Geniet van het muziek maken.
Groetjes
Tanya
Waarom zijn er kruizen én mollen
Alleen kruizen zou toch handiger zijn
Cis =. Des
Beste Trudy,
Dank voor je reactie. Je hebt gelijk dat een Cis gelijk is aan een Des. Als je de mogelijkheid hebt om een piano toetsenbord te bekijken dan zie je dat de Cis een verhoogde C is en als je die (zwarte) toets speelt blijkt het precies dezelfde toets te zijn als de D die verlaagd is. Je kunt namelijk iedere toon een halve toon verhogen en verlagen en zo krijgen ze ook allebei een andere naam terwijl ze hetzelfde klinken. Dat zijn nou eenmaal de muziektheorie regels.
Veel plezier met muziekmaken en groetjes,
Tanya
Super handige tip. Ook prima te gebruiken op de accordeon lijkt mij. Bedankt om te delen
Hoi Ronnie,
Dank je wel voor je reactie.
Deze tip werkt zeker ook voor de accordeon.
Geniet van het accordeon spelen en groetjes,
Tanya