Je harp op het gehoor stemmen

Je harp op het gehoor stemmen is best een flinke uitdaging. Want als je op je gehoor gaat stemmen gebruik je geen stemapparaat en geen app op je telefoon.
Je gebruikt alleen je oren en daarom zul je flink wat moeten oefenen om je gehoor zo te trainen dat het precies kan horen of de snaren zuiver zijn gestemd of nog (net) niet.
Heb jij al eens je harp op het gehoor proberen te stemmen? Grote kans van niet.
In dit artikel vertel ik je hoe je dat het beste kunt doen, ook al denk je nu bij jezelf “Ik ga toch nooit op die manier mijn harp stemmen, veel te veel gedoe”. Je weet maar nooit of het je wellicht ooit een keer van pas komt en dan is het handig te weten hoe het moet. Je harp op auditieve wijze stemmen gaat namelijk volgens een bepaald patroon en dat ga ik je nu precies uitleggen.

Toen ik als klein meisje begon met harpspelen waren er nog geen stemapparaten en zeker geen apps voor op je telefoon. Ik geloof zelfs dat er toen nog helemaal geen mobiele telefoons waren, heel raar om je dat nu te realiseren.
Maar uiteraard moest de harp wel regelmatig gestemd worden en de enige mogelijkheid om dat te doen was op het gehoor.
In het begin zorgde mijn ouders ervoor dat mijn harp met regelmaat gestemd werd maar al snel drong mijn lerares er op aan dat ik het zelf ging leren.

Wat betekent stemmen op het gehoor?

Wanneer je je harp gaat stemmen op het gehoor, de naam zegt het al, ga je puur en alleen je gehoor gebruiken. Je gaat je harp stemmen zonder gebruik te maken van een stemapparaat of app op je telefoon. Als je op deze manier je harp gaat stemmen heb je wel je concentratie nodig want je moet goed leren luisteren om je harp zuiver gestemd te krijgen. Dat betekent meteen dat je ervoor zorgt dat er geen geluid en geroezemoes om je heen is, dan kun je onmogelijk goed en geconcentreerd luisteren en stemmen.
Daarom is het zo fijn dat er tegenwoordig wel stemapparaten zijn want die geven precies aan of een snaar zuiver gestemd is of niet. Ook dit vergt natuurlijk wel enige oefening maar je hoeft er niet je gehoor voor te trainen. In het artikel Je harp stemmen leg ik je uit hoe je stemt met een stemapparaat of app.

Allereerst ga je ervoor zorgen dat je de A van je harp goed en zuiver stemt.
Dit kun je doen door de A die boven de centrale C ligt op een keyboard of piano in te drukken en daarmee de A van je harp te stemmen. Deze mogelijkheid is natuurlijk niet beschikbaar als je geen keyboard of piano in huis hebt. Bovendien kun je ervan uitgaan dat de A van het keyboard goed gestemd is, maar van een piano niet altijd. (een piano wordt meestal ook 2 maal per jaar gestemd, dus kan wat minder zuiver zijn).
Maar wat wel altijd goed is, is het gebruik van een stemvork.

Op de afbeelding zie je een stemvork, dit is een metalen vork die een zuivere A klank geeft met een frequentie van 440 Hz.
Hiermee stem je de A op je harp die boven de centrale C ligt (de A ongeveer in het midden van je harp).
Je slaat de stemvork tegen je pols en zet vervolgens het bolletje aan de onderkant van de stemvork tegen de klankkast van de harp. Nu zul je duidelijk de A horen waarmee je de A op je harp gaat stemmen.

Wanneer de A goed gestemd is ga je van daaruit de andere snaren stemmen in octaven en kwinten.
Een octaaf en een kwint zijn 2 intervallen die heel zuiver zijn en goed waarneembaar door ons gehoor.

Je harp op het gehoor stemmen via een schema

Hiernaast zie je het schema dat ik gebruik voor het stemmen op mijn gehoor.
Als je op de afbeelding klikt krijg je een pdf te zien die je kunt downloaden en uitprinten, dan kun je het schema bij je harp leggen en heb je het altijd bij de hand.

Ik zal je nu het schema stap voor stap uitleggen.
Vanaf de A ga je naar de A een octaaf lager.
Je speelt dan de goed gestemde A en vervolgens de lage A en luistert goed of deze A te laag, te hoog of goed is. Aan de hand daarvan ga je de snaar wat strakker of losser spannen.
Vanaf de lage A ga je een kwint omhoog naar de E, ook hier luister je weer of de kwint zuiver klinkt of niet en span je de snaar strakker of losser.

Vanaf deze E ga je 2 andere snaren stemmen: 
1 – De E een octaaf hoger
2 – De B een kwint hoger
Vanaf de B ga je een octaaf omlaag naar de lage B.

Dan begin je weer bij de A die je met de stemvork had gestemd.
Vanaf die A ga je een kwint omlaag naar de D
Vanaf de D ga je een octaaf omhoog naar de hoge D
Van de hoge D ga je een kwint omlaag naar de G

Vanuit deze G ga je weer 2 andere snaren stemmen:
1 – De G een octaaf lager
2 – De centrale C een kwint lager

Vanaf de centrale C een octaaf omhoog naar de hoge C
En dan vanuit de hoge C een kwint omlaag naar de F.

Hoe nu verder na het schema?

Nu heb je in het midden gedeelte van de harp alle snaren gestemd en ga je de andere snaren hiervandaan in octaven verder stemmen.
Ik begin dan altijd vanaf de F (die ik net als laatste volgens het schema heb gestemd) naar de F een octaaf lager.
Vervolgens van de E naar de E een octaaf lager, dan van de D naar de D enz.

Daarna op dezelfde manier de bovenkant van de harp stemmen in octaven.
Ook hiervoor begin je bij de F die je volgens het schema als laatste had gestemd, naar de F een octaaf hoger.
Dan van de G naar de G enz.

In het begin zul je even moeten wennen om op je gehoor te stemmen maar je zult merken dat de klanken van een octaaf en kwint goed zuiver te krijgen zijn.
Wanneer je dan een keer je stemapparaat bent vergeten of niet weet waar je je telefoon hebt gelaten kun je toch je harp gewoon auditief stemmen (mits het natuurlijk stil is om je heen). En dat is natuurlijk wel een groot voordeel dat je niet afhankelijk bent van apparaten die kapot kunnen gaan of kwijt zijn.

In de video hieronder laat ik je de uitwerking van het schema ook nog precies zien.

Laat je hieronder even weten of jij van plan bent om ook op deze manier je harp te gaan stemmen?